Meer en meer bedrijven ondernemen actie tegen klimaatverandering, maar het is niet altijd duidelijk welke concrete stappen ze nemen. Er zijn tal van partijen die doen alsof ze groener zijn dan ze werkelijk zijn. Bedrijven hebben lang vrijelijk groene labels kunnen aannemen en eromheen een niet altijd eerlijk verhaal kunnen opbouwen. Als gevolg daarvan wordt actie op het gebied van duurzaamheid vaak geassocieerd met "window dressing" en "greenwashing".
Daarom onderneemt de Europese Commissie stappen om de zogenaamde greenwashing aan te pakken. Met de nieuwe wetgeving, ook bekend als de 'Green Claims Directive', wil de EC duidelijkheid scheppen over de daadwerkelijke inspanningen van bedrijven om het klimaatprobleem aan te pakken, welke acties achterblijven en welke weg in de tussentijd wordt bewandeld. De wetgeving moet voornamelijk richting geven door (i) te richten op valse milieubeweringen en (ii) de verspreiding van ongefundeerde openbare en private milieulabels tegen te gaan. In deze blog geven we een korte introductie op de totstandkoming van de aankomende wetgeving en een overzicht van de belangrijkste punten.
Greenwashing
Klimaatactie is cruciaal voor het behalen van onze klimaatdoelen. Ontelbare bedrijven lijken te profiteren van de toenemende vraag naar milieuvriendelijke goederen en diensten. Ondertussen zijn de claims die bedrijven maken over hun positieve impact vaak sterk overdreven in vergelijking met de werkelijke impact. Deze misleidende aanpak, ook wel bekend als greenwashing, brengt niet alleen onze klimaatdoelen in gevaar, maar heeft ook geleid tot verwarring en wantrouwen bij consumenten over duurzame initiatieven.
Er zijn verschillende redenen waarom bedrijven worden beschuldigd van greenwashing. Zo worden er misleidende claims gemaakt of worden ze groter gemaakt om een concurrentievoordeel te behalen en in te spelen op de groeiende vraag van consumenten naar meer duurzame producten. Het gebruik van vage taal en losjes gedefinieerde termen maakt het ook makkelijker voor bedrijven om beweringen te doen zonder concrete bewijzen te leveren. Bedrijven maken soms ook onbewust misleidende groene claims.Voor tips over het vermijden van ‘greenwashing’ en het zorgen voor duidelijke communicatie, klik hier. De realiteit is dat er een gebrek is aan duidelijke regelgeving en richtlijnen, waardoor ruimte ontstaat voor verschillende interpretaties.
Greenwashing vervuilt de duurzame transitie
Het is niet verrassend dat greenwashing leidt tot verwarring en wantrouwen bij consumenten. Consumenten vertrouwen erop dat informatie accuraat en transparant is om geïnformeerde keuzes te maken. Op dit moment hebben bedrijven nog steeds de vrijheid om hun producten te labelen als 'klimaatneutraal' of 'beter voor de wereld', zonder verdere details te geven over wat dit precies inhoudt. Dit ondermijnt het vertrouwen en belemmert het engagement van consumenten bij daadwerkelijk duurzame initiatieven. Het ontmoedigt ook maatschappelijk verantwoorde bedrijven om hun oprechte inspanningen voort te zetten. Ter illustratie, een studie van de Europese Commissie in 2020 toonde aan dat ongeveer 50% van de beoordeelde milieubeweringen in de EU vage, misleidende of ongefundeerde informatie verstrekten over productkenmerken.
Het grootste nadeel van greenwashing is echter dat het aanzienlijk de verwezenlijking van de klimaatdoelen van het Akkoord van Parijs belemmert (maximale temperatuurstijging van 1,5 graden). Misleidende milieubeweringen kunnen de aandacht afleiden van duurzame initiatieven, waardoor de overgang naar duurzame bedrijfspraktijken wordt vertraagd. Het belemmert ook de groei en concurrentiekracht van bedrijven door geen onderscheid te maken tussen echt duurzame producten en producten die slechts beweren duurzaam te zijn.Als je wilt weten hoe je een duurzaam bedrijf kunt worden, bekijk dan onze blog.
Green Claims Directive
Om dit groeiende probleem verder aan te pakken, introduceert de Europese Commissie de 'Green Claims Directive'. Deze (nog te aanvaarden) wetgeving moet greenwashing aanpakken door (i) te richten op valse milieubeweringen en (ii) de verspreiding van ongefundeerde openbare en private milieulabels tegen te gaan. De wetgeving heeft ook tot doel bedrijven te ondersteunen in hun streven naar meer duurzame bedrijfsvoering door passende rapportageprocedures en duidelijke richtlijnen te bieden.
Met behulp van opkomende wetgeving van de Europese Unie staan transparantie rond duurzaamheid eindelijk op het punt om van de grond te komen. De voorgestelde wijzigingen in de Europese wetgeving zijn voornamelijk gericht op het begeleiden van consumenten in het huidige oerwoud van groene labels en beweringen.
Een deel van de wetgeving is er ook op gericht om bedrijven te helpen eerlijker te rapporteren over hun stappen naar duurzaamheid. Zo moet het meer richtlijnen geven over wat bedrijven doen met betrekking tot hun CO2-uitstoot, hun verlagingsplannen en het compenseren van CO2-uitstoot. Het voorstel erkent dat het compenseren van CO2-uitstoot een legitieme manier is om de uitstoot van broeikasgassen te bestrijden en een meer duurzame wereld te bereiken. Desalniettemin worden er strengere eisen gesteld aan het gebruik van CO2-compensatie. We hebben enkele belangrijke punten uit het voorstel opgesomd:
- Het benadrukt dat bedrijven transparant en nauwkeurig CO2-compensaties moeten bekendmaken en misleidende of overdreven claims moeten vermijden.
- Het verminderen van emissies moet prioriteit krijgen boven het vertrouwen op CO2-compensaties als mitigatiestrategie.
- Bedrijven die CO2-compensatieclaims maken, moeten consumenten transparante informatie verstrekken over de projecten die ze ondersteunen (denk aan het type project, locatie en aantal ton CO2-compensatie).
- Er moeten erkende normen en methodologieën worden gebruikt om de milieuvoordelen van CO2-compensatieprojecten te beoordelen en kwantificeren, om geloofwaardigheid en integriteit te waarborgen.
- Het belang van zorgvuldige selectie, monitoring en verificatie van CO2-compensatieprojecten wordt benadrukt. Dit is om ervoor te zorgen dat de projecten effectief bijdragen aan emissiereductie en duurzame ontwikkeling.
Een belangrijke ontwikkeling is dat de wetgeving bedrijven dwingt om transparanter te zijn over welk deel van hun milieubeweringen betrekking heeft op hun eigen bedrijfsvoering (waardeketen) en welk deel afhankelijk is van de aankoop van CO2-certificaten. Op deze manier wordt voorkomen dat bedrijven groene beweringen maken die uitsluitend gebaseerd zijn op compensaties zonder hier expliciet over te rapporteren.
De rol van compensatie
Ondanks het bovenstaande erkent de richtlijn de essentiële rol van CO2-compensatie als middel om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en duurzame ontwikkeling te bevorderen. Zo moedigt het naast een focus op mitigatiemaatregelen bedrijven aan om CO2-compensatie te overwegen als onderdeel van hun algehele milieustrategie en ondersteunt het de inzet van betrouwbare en controleerbare compensatiemechanismen. Immers, het is niet mogelijk om de uitstoot volledig te elimineren; we zullen altijd CO2 blijven uitstoten, ook in bedrijfsvoering. Veel bedrijven hebben hun uitstoot al zo veel mogelijk verminderd, maar willen daarnaast verantwoordelijkheid nemen voor de uitstoot die ze niet kunnen vermijden. Door hoogwaardige klimaatprojecten te financieren, kunnen bedrijven initiatieven ondersteunen die de uitstoot van broeikasgassen elders verminderen, terwijl ze verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen uitstoot.Bekijk onze projecten voor voorbeelden van dergelijke initiatieven.
Onze visie op de Green Claims Directive
Bedrijven moeten CO2-certificaten (Carbon Credits) gebruiken als onderdeel van een bredere duurzaamheidsstrategie. Wanneer ze correct worden gebruikt, in combinatie met reductie, is compensatie een cruciaal onderdeel van de oplossing om klimaatverandering te bestrijden. Bij verkeerd gebruik kan het echter meer kwaad dan goed doen.
We raden daarom aan om rekening te houden met onze CO2-compensatieprincipes:
- 1. Stel wetenschappelijk onderbouwde doelen om de uitstoot te verminderen tot 'netto nul'. Breng de verschillende stappen voor het verminderen van emissies in kaart en gebruik hoogwaardige CO2-certificaten om (rest)emissies die je onderweg veroorzaakt te compenseren.
- 2. Neem verantwoordelijkheid voor alle resterende emissies door te investeren in klimaatprojecten, ook buiten je eigen waardeketen. Recent onderzoek van Trove Research toont aan dat bedrijven die een interne prijs stellen op al hun (resterende) CO2-uitstoot, emissies twee keer zo snel verminderen als bedrijven die dat niet doen.
- 3. Gebruik CO2-certificaten van projecten die ecosystemen herstellen en duurzame ontwikkeling bevorderen bij lokale gemeenschappen.
- 4. Verbind je aan transparante communicatie en kijk naar bredere klimaatdoelen. Consumenten moeten te allen tijde duidelijke en transparante informatie krijgen over de projecten die ze ondersteunen. Compensatie is geen vervanging voor het verminderen van CO2-uitstoot, maar ondersteunt wereldwijde inspanningen om CO2-uitstoot te verminderen.
- 5. Bereken en rapporteer gecompenseerde emissies nauwkeurig, zodat milieu-impact consequent kan worden gemeten en gerapporteerd.
Conclusie
Gedurende de jaren heeft een gebrek aan regelgeving en richtlijnen bedrijven in staat gesteld om ongefundeerde duurzaamheidsclaims te maken, wat de duurzame transitie niet heeft geholpen.
De aankomende Green Claims Directive (verwacht vanaf 2024) moet bedrijven meer richtlijnen geven en helpen bij het tegengaan van misleidende groene beweringen. De wetgeving schetst een kader voor duidelijke verlagings- en compensatiestrategieën en hoe bedrijven hier eerlijk over moeten rapporteren. Daarnaast geeft het ook richtlijnen voor het soort klimaatprojecten dat effectief kan worden gebruikt om (resterende) emissies te compenseren.
We adviseren bedrijven om CO2-certificaten in te zetten als onderdeel van een bredere duurzaamheidsstrategie. Compensatie helpt immers bij de overgang naar een schonere wereld door bij te dragen aan de grootschalige ontwikkeling en financiering van groene projecten. Het is essentieel om transparant te zijn over het startpunt en het eindpunt van de duurzaamheidsreis van je bedrijf, evenals elke stap die onderweg wordt gezet.
Geïnteresseerd in duurzaam ondernemen? Ontdek hoe je je werknemers kunt betrekken bij de duurzaamheidsstrategie en waarom dat een goed idee is.
