Bossen aanplanten heeft heel veel voordelen. In 2016 verdween er een record van 29,7 miljoen hectare bos. Dat is 290.000 vierkante kilometer. Meer dan 50% van de bossen in de wereld zijn de afgelopen 100 jaar gekapt. Veel van die ontbossing vond plaats in derdewereldlanden.
Wereldwijd is een vijfde van het landoppervlak op aarde (meer dan 2 miljard hectare) aangetast, een gebied bijna zo groot als India en Rusland samen. Landdegradatie ondermijnt het welzijn van zo'n 3,2 miljard mensen, zorgt ervoor dat vele diersoorten uitsterven en versterkt de klimaatverandering. Kunnen we dit oplossen? Natuurlijk kunnen we dat. Ik geloof dat het kan door heel veel bomen te planten, als we dit op de juiste manier doen.
Is het planten van bomen zo goed voor de aarde als iedereen beweert? Laat ik duidelijk zijn: ik geloof niet dat we onze planeet zullen redden door alleen maar bomen te planten. Natuurlijk is er een grote ommezwaai (in denken en doen) nodig om onze planeet te redden. We moeten de uitstoot verminderen en misschien zelfs veel van de huidige systemen omgooien. Ik geloof echter wel dat het aanplante van bossen (als het op de juiste wijze wordt gedaan) een zeer belangrijke rol zal spelen in de strijd tegen klimaatverandering. Van de lucht die we inademen, tot het water dat we drinken, tot het voedsel dat we eten, bossen zijn onmisbaar.
Planting trees
Mijns inziens is er een groot verschil tussen het planten van bomen en het laten groeien van echte bossen. Het planten van bomen betekent meestal dat de nadruk ligt op het aantal bomen dat wordt geplant (kwantiteit). Er zijn projecten die slechts proberen zoveel mogelijk bomen te planten. Deze projecten missen vaak het belangrijkste punt, namelijk het herstel van de natuur.
Bovendien zien we vaak dat hierdoor monoculturen ontstaan (d.w.z. de aanplant van één boomsoort), waardoor de aanplant vaak meer kwaad dan goed doet. Bossen aanplante daarentegen gaat over het creëren of herstellen van systemen. Wat mij betreft zit de echte schoonheid van de bosbouw in de combinatie van voordelen.
Bossen bedekken bijna 31 procent van het landoppervlak van onze planeet. Je zal het nu wel begrijpen: Ik ben een grote fan van bossen. Een belangrijk verschil tussen het planten van bomen en het kweken van bossen is de mogelijkheid om bijvoorbeeld Assisted Natural Regeneration te gebruiken als methode om bossen te laten groeien. ANR is een mix van actieve aanplant en passief herstel, waarbij lokale gemeenschappen - leunend op hun kennis van het land en op voorouderlijke of lokale tradities - bomen en inheemse vegetatie helpen zich op natuurlijke wijze te herstellen door bedreigingen voor hun groei en voortbestaan weg te nemen.
Het laten groeien van bossen heeft vele voordelen, en men zou er gemakkelijk een boek over kunnen schrijven. Ik wil hieronder kort enkele van de belangrijkste voordelen noemen.
Voordelen van bebossing
Koolstof/zuurstof
Bossen produceren zuurstof, die voor ons nodig is om te kunnen leven. Tegelijkertijd absorberen bossen de kooldioxide die wij uitstoten (of uitademen). Met wat hulp van de zon, tijdens een proces dat fotosynthese wordt genoemd, nemen bomen kooldioxide (CO₂) op en zetten het om in schone zuurstof (O₂). Eén volgroeide boom kan genoeg zuurstof leveren voor 2 tot 10 mensen, afhankelijk van de boomsoort. Bossen zijn een van de meest effectieve "apparaten" waarmee we koolstof uit de atmosfeer kunnen halen. Wilt u de kwaliteit van de lucht verbeteren? Begin met het planten van bomen.
Biodiversiteit
Bijna de helft van alle bekende soorten op aarde leeft in bossen, waaronder bijna 80% van alle biodiversiteit die op het land te vinden is. Bossen bevatten 60.000 verschillende boomsoorten, 80 procent van alle soorten amfibieën, 75 procent van de vogelsoorten en 68 procent van alle zoogdiersoorten ter wereld. Sommige regenwouden behoren tot de oudste ecosystemen op aarde. Biodiversiteit is van groot belang, zowel voor ecosystemen als voor de menselijke economie, maar wordt wereldwijd steeds meer bedreigd door ontbossing. Het magische van het herstellen of ontwikkelen van bossen? Het biedt ons een kans om veel van die biodiversiteit terug te brengen, als we snel beginnen.
Water
Wederom is het effect van bomen magisch. Bossen geven water af en nemen water op. Hoe werkt dat? Bomen geven CO₂ af via hun bladeren en het fotosyntheseproces, maar ze geven ook water af. Ongeveer 90% van het water van een boom komt vrij door de huidmondjes of poriën van de bladeren als verdamping. Hierdoor koelt niet alleen de boom af, maar ook de lucht en andere organismen in de omgeving.
Bossen spelen een zeer belangrijke rol bij het opvangen van water. Daardoor verkleinen bossen het risico van natuurrampen zoals overstromingen en aardverschuivingen. Bodemerosie is een natuurlijk verschijnsel. Tegenwoordig wordt het echter een reëel probleem. Ontbossing, diepe hellingen, gebrek aan vegetatie en toenemende menselijke activiteiten zorgen ervoor dat de bodemerosie elk jaar sneller toeneemt. Het goede nieuws is dat iedereen zijn steentje kan bijdragen als het gaat om erosiebestrijding. Een eenvoudige en doeltreffende techniek die u kunt gebruiken is het aanplanten van bossen. Met hun diepe wortels kunnen bossen erosie tegenhouden. Bossen helpen het plaatselijke milieu door kwetsbare grond te beschermen tegen wind en regenval, wat op zijn beurt aardverschuivingen en afspoeling van het oppervlak voorkomt. Bovendien kan het planten van bomen in kustgebieden (mangrovebomen langs de kustlijn bijvoorbeeld) ook overstromingen in dergelijke gebieden voorkomen.
Herstel van aangetast land
Zoals eerder gezegd, is er wereldwijd ongeveer 2 miljard hectare aangetast land. Het herstel van aangetaste bossen en andere ecosystemen is zo dringend dat de Verenigde Naties de jaren 2021-2030 hebben uitgeroepen tot het VN-decennium voor het herstel van ecosystemen. Grote delen hiervan kunnen worden geheeld door bossen te laten groeien. Hierdoor komt de bodem weer tot leven, evenals de wortels van de bomen.
Sociale voordelen (werkgelegenheid)
Boomplant projecten scheppen werkgelegenheid. Vooral in ontwikkelingslanden kan dit absoluut levensveranderend zijn. Door economische stimulansen en eenvoudige planttechnieken te bieden om lokale gemeenschappen te ondersteunen, wordt zowel het lokale milieu als de lokale economie hersteld. Bij Regreener kijken we altijd naar de sociale voordelen wanneer we boomplantprojecten kiezen om te ondersteunen. Door de lokale gemeenschap in het middelpunt van de projecten te plaatsen, ontstaat een grote betrokkenheid bij de herbebossing in hun land en een gevoel van eigenaarschap om hun bossen op lange termijn te beschermen.
Voorkomen van klimaatvluchtelingen
Dit is ook een zeer belangrijke sociale factor. Ik vind dat we alles moeten doen wat in ons vermogen ligt om te voorkomen dat er een massaal aantal klimaatvluchtelingen ontstaat. Het werkt als volgt: veel ontbossing in de wereld vindt plaats doordat verarmde mensen bomen kappen voor de productie van houtskool of om het hout te verkopen. Het resultaat? Bossen verdwijnen, er vindt bodemerosie plaats, gebieden drogen uit, en uiteindelijk worden gebieden onbewoonbaar.
Hoewel de schattingen nogal uiteenlopen, zouden er in 2050 tussen de 400 miljoen en 1,2 miljard (!) milieuvluchtelingen kunnen zijn. Zoals u zich kunt voorstellen, zullen de situaties al vreselijk zijn voordat mensen besluiten hun huis te verlaten. Volgens de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR) zijn sinds 2008 jaarlijks gemiddeld 21,5 miljoen mensen gedwongen ontheemd geraakt door weergerelateerde gebeurtenissen - zoals overstromingen, stormen, bosbranden en extreme temperaturen. Het slechte nieuws is dat dit alleen maar erger wordt. In veel situaties kunnen groeiende bossen voorkomen dat mensen hun huis moeten verlaten.
Geestelijke gezondheid
Tijd doorbrengen in de buurt van bomen en kijken naar bomen vermindert stress, verlaagt de bloeddruk en verbetert de stemming. Talrijke studies tonen aan dat zowel lichaamsbeweging in bossen als gewoon zitten en naar bomen kijken de bloeddruk verlaagt, evenals de stressgerelateerde hormonen cortisol en adrenaline. Zelfs als u in een deel van de wereld woont waar niets van het bovenstaande wordt ervaren, zou het toch goed zijn
"Een samenleving bloeit wanneer oude mannen bomen planten in de schaduw waarvan ze nooit zullen zitten."
Conclusie
Bossen aanplanten is geweldig. Het is heel belangrijk om gezonde bossen te creëren. Bossen leveren zuurstof en ze zijn van groot belang om de biodiversiteit te stimuleren en/of te herstellen. Verder zijn bossen onmisbaar als het gaat om het reguleren van water, zowel in (te) droge als (te) natte gebieden. Bossen hebben het magische vermogen om aangetast land te genezen, wat erg belangrijk is als je bedenkt dat er wereldwijd 2 miljoen hectare aangetast land is.
Tot slot levert het verbouwen van bossen sociale voordelen op, variërend van werkgelegenheid tot het voorkomen van klimaatvluchtelingen en het verbeteren van de geestelijke gezondheid. Dus, hoewel ik besef dat "alleen maar veel bomen planten" de klimaatcrisis waarin we ons nu bevinden niet zal oplossen, geloof ik wel dat het een zeer belangrijke rol zal spelen. Het verminderen van uitstoot, het versnellen van de energietransitie, het verminderen van plasticgebruik (en dus vervuiling) zijn zeer belangrijke onderwerpen.
Het is mijn overtuiging dat we ons op al die zaken moeten richten, terwijl we veel bossen laten groeien om echte impact te realiseren. Er is een oud Grieks gezegde waar ik steeds aan denk, dat het goed samenvat: "Een samenleving bloeit wanneer oude mannen bomen planten in de schaduw waarvan zij nooit zullen zitten".
Deze tekst werd eerder (in het Engels) gepubliceerd als column op Happy Eco News.
Lees op onze gastblog van Greencast meer over hun CO2-tool en hoe Regreener op dit gebied met hen samenwerkt.
